TIBBİ BİTKİSEL ÇAY HAZIRLAMA YÖNTEMLERİ

Tıbbi Bitkisel Çayları içmek için hazırlarken içerdigi drogların özellikleri göz önüne alınarak infüzyon, dekoksiyon ve maserasyon olmak üzere üç yol tercih edilebilir; Infüzyon (Demleme): Çiçek, yaprak ya da uçucu yag tasıyan droglardan infüzyon yöntemi ile çay hazırlanır. Belli miktarda drog veya drog karısımı porselen ya da cam bir demlik veya çay fincanı içine konulur, üzerine kaynar su ilave edilir. Demlik ya da fincanın agzı kapatılarak kapak kapatılır ve 5-10 dk bekletilir. Daha sonra süzülerek içilir.

Dekoksiyon (Kaynatma): Kök, kabuk, meyve ve tohumlardan kaynatma yöntemi ile çay hazırlanır. Belli miktardaki drog cam ya da emaye kaynatma kabına (alüminyum olmamasına dikkat edilmelidir, çünkü drogla etkilesime girebilir) konulur. Karısıma belli miktar soguk su konur ve kaynatılır, kaynama basladıktan sonra 5-10 dk yavas yavas kaynama saglanır. Daha sonra süzülerek içilir.

Maserasyon (Oda Sıcaklıgında Hazırlama): Isı uygulamasıyla bozulan maddeler tasıyan ve yapısında müsilaj bulunan droglardan maserasyon yöntemi ile çay hazırlanır. Drog veya drog karısımı uygun bir kaba konduktan sonra üzerine oda sıcaklıgında su koyulur. Oda sıcaklıgında 6-8 saat bırakılır sonra süzülürek içilir.

Çay, infüzyonla mı hazırlanacak yoksa kaynatmaya ihtiyaç var mı, var ise ne kadar kaynatılacak bunların bilinmesi çaydan beklenen etkinin görülebilmesi açısından gereklidir. Uçucu yag tasıyan droglar asla kaynatılmamalı, sıcak suda infüze edilmelidir. Eger kaynatılırsa uçucu yag buharlasacagından çayın etkisinin görülmeyecektir. Bu durum çok yaygın kullanılan nane ve papatya çayları için de geçerlidir. Genel olarak çiçek, ince yaprak veya uçucu yag tasıyan droglar için infüzyon tercih edilir. Kaynatma kabuk, kök, sert tohum ve meyve gibi drogları içeren çaylarda gereklidir. Oda ısısından maserasyon ise genellikle yüksek oranda müsilaj tasıyan bitkilere ve ısıdan bozulabilecek maddeleri tasıyan bitkilere uygulanmaktadır (Hatmi, keten tohumu, kedi otu kökü vb.). Çay drog karısımından olusmussa temel drog için uygun olan yöntem tercih edilmelidir.